YEREL KELİMELER - 21
Türk dünyası dediğimiz Türk Devletleri Teşkilatı geçtiğimiz günlerde 34 harfli ortak alfabe konusunda anlaşmaya varmışlar. Çok güzel bir haber. Heyecanlanıyoruz. Yavaş yavaş adım adım acele etmeden sindire sindire inşallah amaca ulaşılabilir. Bir de Türk devletleri Türksat uydusundan yayın yapsalar. Bu sürece büyük katkı yapmış olurlar diye düşünüyorum.
Burada yerel kelimeleri kullanırken rahmetli Dr. Baki Dökme’yi çokça anıyorum. O dil konusunda bizim bölgenin Türk dünyasında birçok bölgede kullanılan kelimelerle ilişkilerini çokyüzlüde “Silifke Ağzı” sayfasında yazardı. Ben bu işlerin uzmanı değilim. Sadece medeni cesaret gösterip bildiğim yerel kelimeleri örneklemeye ve cümle içerisinde kullanmaya çalışıyorum.
TELAŞA: İşler güçler. İşgüç. Zamanı mevsimi geçirmeden işleri yapmaya çalışmak.
Dünya telaşası biter mi? Mezerdeennere bi bak hele.
Misafir gelicemiş. Beni bir telaşa aldı vesselam.
TEPSERMEK: Suyunu hafif çekmek. Tam kurumamak.
Salçayı güneşe serelim ıycıg tepsersin ondan songra kölgeye galdıralım.
Dama serdiğimiz bulgur tepsermiş. Hayding billenelimde ayıtlayalım.
TENKDİ: Bir şeyin kontrolsuz olarak fırlaması.
Gocaman bi daş tekelldiydi tenkdivardıgitti.
O top hurdan geriaşşa tendivardıgitti.
TERKİ: Hayvanlarda semerden sonra arkada kalan boşluk. Veya Arka taraf.
Eşşeğin terkisine bin gaşındanda eyce dutun düşme.
Yavuklusunu atının terkisini attığıyla ıldırım gibi gaybaoldu.
TETİR: Çıkmayan kir. Genellikle meyve ve sebzelerin çıkmayan kiri.
Yaş cevizi soyarkene tetiri üstünge başına nahılda sıçramış.
Gaç anam hen de neci tetiriyse gattiyyen çıkmaz.
TEEZEMEK: Tiremek. Dengeli durması gereken bir şeyi yıkılmasın diye tutmak, dengelemeye çalışmak.
Eşşeğin yükü eyice algınamış. Teezede devrilmesing.
Sen bu tarafa geç teze ben hen de tarafı da eyceme bir sıkayım.
TIKIŞ: Boyu kısa dolu, şişkin. Sıkışık, yan yana.
Arapostası durur durmaz hepisi birden tıkışıvirdiler.
Çuvalı tıkış tıkış doldurmuşsun mayşallah.
TOKUÇ: Organik, manuel çamaşır yıkama aleti. Genellikle piynar veya pelitten yapılmış çamaşır yıkamada kullanılan kalınca kısaca düzülmüş ağaç.
Şarlanga bi gazan gurdum çamaşırları da bireylemek tokuçladım içime eyice singdi.
Ambardaa tokucu alağelde sumakları bi döğelim.
Tokucu iycık yavaş vuraydın a yavrım. Düğmeler hep gırılmış.