Finans okur yazarlığı.. Türkiye yoğun bir şekilde ekonomik zorlukları yaşıyor. Silifke coğrafyasında tarım sektörü önemli bir faaliyet kaynağıdır, belki faydalı olur düşüncesinde  kısa finans bilgilerine değinmek isterim:  1) Faiz kavramını bir defa daha açıklamak gerekir. Nasıl bir kişi evine veya mülküne kira alıyorsa paranın da kirası  vardır, buna faiz diyoruz. 2) Enflasyonun birçok tanımı karşımıza çıkar ama toplumdaki yaşam kalitesinin kötüye gitmesinin en önemli sebebidir. Alım gücünün düşmesidir. Prof. Dr. Özgür Demirtaş şöyle ifade eder: “Bugün git cebindeki parayla bir İskender ye, bugün yemezsen yarın tavuk dürüm yersin onu da yapmazsan ertesi gün cebindeki parayla ancak soda içersin”..  3) Demek ki ekonomik yaşamımızda faiz ile enflasyon çok önemli bir rol oynuyor. Elbette küreselleşmiş  ticaret hayatında  rezerv  para birimin önemini  yani dövizi de unutmamak gerekir.  4) Şimdi gelelim işin pratik yanına.  Diyelim ki bir  bahçeniz var ve buraya öz kaynağınızdan yatırım yapmak istiyorsunuz. Bu yatırım için öz kaynak olarak 100.000 TL düşündünüz ve bu yatırımı iki yıl planladığınızı varsayalım. Şimdi buradaki en büyük zorluk  iki yılda bahçenize ne kadar masraf yapılacak  ve ürününüz hangi fiyattan satacak. Bu iki parametrenin enflasyonist ve piyasa şartlarında bilinmesi zor olacağından, rakamları tahmini olarak, tespit etmek gerekiyor. Bu tahmini rakamlara göre başlangıç yatırımı, masraflar ve gelirler tabloya konduğunda ortaya çıkan son rakama statik metot  denir. Yani 100 bin yatırım yaptım 1. yıl gelir gider farkı 50 bin 2. yıl gelir gider farkı 60 bin TL oldu kabul edelim demek ki gelir gider farkı (toplam ciro) +10 bin (pozitif) denirse buna statik metot denir.  5) Fakat öte yandan işletmelerde  birde “dinamik metot” kullanılır. Yani piyasa reel faizine göre yapılacak cironun bugünkü değerini hesaplayarak ortaya çıkan rakamdır. Bugünkü değer metoduna İngilizcede “present value” denir ve matematiksel olarak hesaplanır. Bugünkü değer, paranın zaman kavramına dayanır ve gelecekte elde edilecek gelirin bugünkü ekonomik durum tablosuna göre ne kadar değerli olduğunu hesaplar. Başka bir ifade ile yatırımın sermaye piyasasına mı yoksa işletmeye mi yönlendirilmesine yönelik bir yol haritasıdır.  Yukarıdaki  örnekte reel nominal faizi %40 kabul edelim. Dinamik metot hesaplamasını uyguladığımızda sonuç  -33 bin TL (negatif) çıkar ve “yatırım yapmayın, paranızı sermaye piyasasında tutun” demek ister.  Faizler ne kadar düşük olursa eldeki sermayenin yatırım hızı işletmeye yönelir. Buradan çıkartılacak ders: faiz, enflasyonu kontrol altına almak için kullanılan bir araçtır. Düşük enflasyona ulaşılırsa düşük faiz oluşur ve yatırım hızı artar.  6)Toplumda şöyle bir kanı var. İşte şuraya yol yapılacak, devlet yolu yapacak şirkete yıllık şu kadar araç geçme garantisi verdi gibilerinden. Bence işi yapacak şirketin böyle bir garantiyi alması çok makul, zira bu gibi büyük ölçekli şirketlerde çok tecrübeli finans uzmanları çalışmaktadırlar ve yapacakları yatırımda gelirleri bilmek zorunda kalmayıp garanti altına almaları gerekmektedir. Çünkü yatırımın değeri gelecekte elde edilecek ödemeler veya gelirler ile ancak böyle ölçülür.  Dolayısıyla tarım üreticisi ile büyük bir inşaat şirketin arasındaki fark da burada yatıyor. Bir tarım üreticisinin yatırım yapma isteği olduğunu var sayalım. Fakat gelecekte olası yapacağı harcamaları ve gelirleri bilememesinden, yatırımın kazançlı olup olmayacağını hesaplayamaz ve bu zorluk enflasyonist ekonomi ikliminde çiftçinin karşısına en büyük sıkıntısı olarak çıkar.  Kıssadan hisse: Temel, Dursun’a sormuş “ben bu enflasyonu anlamadım nedir bu?” Dursun yanıtlamış: “Hani sen 25 yıl önce Fadime’yi aldığında vücud ölçüleri 90-60-90  güzel bir kadındı. Temel “evet doğru söylüyorsun” deyince, Dursun açıklamış: “Fadime kilo aldı şişti 120-80-120 oldu. Gördüğün gibi rakam büyümüş ama Fadime’in değeri düşmüş. İşte enflasyonda tam budur.  Prof. Dr. Ali İhsan Göker: “Kepçe ve vinç operatörlerinin üniversite mezunlarının (belki tıp hariç) neredeyse tamamından fazla para kazandığı bir ülkede enflasyon yapısaldır. Sadece faiz artırarak düşmez.”   Financial literacy..  Financial literacy Turkey is experiencing intense economic difficulties. The agricultural sector is an important source of activity in the geography of Silifke, I would like to give brief information about finance in case it would be useful:  1) The concet of interest should be explained once again. Just as a person charges rent on his house or property, money also has rent, which we call interest.  2) There are many definitions of inflation, but it is the most important reason for the deterioration of the quality of life in society. It is the decrease in purchasing power. Prof. Dr. Özgür Demirtaş puts it as follows: "Go eat an Iskender döner with the money in your pocket today, if you don't eat today, you will eat a chicken wrap tomorrow, and if you don't do that, the next day you can only drink soda with the money in your pocket". 3) This means that interest and inflation play a very important role in our economic life. Of course, we should not forget the importance of the reserve currency, the foreign currency, in globalized trade.  4) Now let's talk about the practical side. Let's say you have a plantation and you want to invest here from your equity. You have considered 100.000 TL as equity for this investment and let's assume that you plan this investment for two years. Now the biggest challenge here is how much will be spent on your plantation in two years and at what price your product will sell. Since these two parameters will be difficult to know in inflationary and market conditions, it is necessary to determine the figures as an estimate. When the initial investment, costs and revenues are tabulated according to these estimated figures, the final figure is called the static method. In other words, I invested 100 thousand TL,  1st year income and expense difference is 50 thousand TL, 2nd year income and expense difference is 60 thousand TL, so if we say that income and expense difference (total turnover) +10 thousand TL (positive), this is called the static method. 5) On the other hand, businesses also use the "dynamic method". In other words, it is the figure obtained by calculating the present value of the turnover to be made according to the market real interest rate. This method which is called "present value" in English and is calculated mathematically. Present value is based on the time concept of money and calculates how much the future income is worth according to the current economic situation. In other words, it is a roadmap for whether the investment should be directed to the capital market or to the business. From the example above, let's assume a real nominal interest rate of 40%. When we apply the dynamic method calculation, the result is -33 thousand TL (negative) and it means “do not invest put your money in interest”. The lower the interest rates, the faster the investment rate of the available capital is directed towards the business. The lesson here is that interest is a tool used to control inflation. If low inflation is achieved, low interest rates will be generated and the rate of investment will increase. 6) There is generally an opinion in the society. Supposing there will be a road construction , the state has guaranteed the company to pass so many vehicles per year. I think it is very reasonable for the company that will do the work to receive such a guarantee, because very experienced financial experts work in such large-scale companies, and they have to know the income or cash flows in the investment they will make, additionally the construction company needs to guarantee it. Because that's the only way to measure the value of the investment in terms of future payments or cash flows or revenues. So therein lies the difference between an agricultural producer and a large construction company. Let's assume that an agricultural producer is willing to invest. But he cannot calculate whether the investment will be profitable or not because he does not know his future expenditures and revenues. In an inflationary economic climate, this is the farmer's biggest challenge. A parable: Temel asked Dursun, "I don't understand the inflation, what is it?" Dursun replied: "You know when you got married with Fadime 25 years ago, she was a beautiful woman with body measurements of 90-60-90.  Temel  said "yes, you are right", Dursun explained: "Fadime gained weight and became 120-80-120. As you can see, the number has increased but Fadime's value has decreased. This is exactly what inflation is.  According Prof. Dr. Ali İhsan Göker: "In a country where scoop and crane operators earn more than almost all university graduates (except maybe medical staff) inflation is structural. It cannot be reduced only by raising interest rates."