İÇTAŞ, İŞ MAKİNELERİNİ MÜHÜRLETTİ!

Akkuyu Nükleer Santral İnşaatının ana şirketi olan Rus Rosatom şirketinin tek taraflı olarak yüklenici firma İÇTAŞ şirketinin sözleşmesini fesh ettikten sonra, Akkuyu’da nükleer santral inşaatı durma noktasına geldi. İÇTAŞ, kendisine ait olan tüm iş makinelerini, kullanılmaması için yasal yollar aracılığı ile mühürletti.

Sesimiz Haber Merkezi Akkuyu Nükleer Santrali inşaatında Türk yüklenici IC İÇTAŞ’ın devre dışı bırakılmasının ardından inşaatta kullanılan beton miktarının onda bire gerilediği, bu nedenle 2023 yılında faaliyete geçmesi planlanan tesisin açılışında en az 1-2 yıl gecikme olacağı öğrenildi. İÇTAŞ’ın haklı olarak, sözleşmesinin feshedilmesinin ardından yasal yollara başvurmuş ve Akkuyu inşaat sahasında bulunan kendisine ait iş makinelerinin kullanılmaması için tamamını mühürletmişti. 5 YIL GECİKECEK IC İÇTAŞ’ın bir yetkilisinden edinilen bilgiye göre, Akkuyu Nükleer Santrali’nde Türk yüklenici IC İÇTAŞ’ın çalıştığı dönemde 2 bin 500-3 bin metreküp olan günlük kullanılan beton hacmi; şirketin 26 Temmuz’da sözleşmesinin feshedilmesinin ardından yüzde 90 düştü ve eylül ayında günlük 200-300 metreküpe kadar geriledi. İnşaatın durma noktasına gelmesi nedeniyle 1. güç ünitesinin devreye alınmasında en az 1-2 yıllık gecikme olmasının öngörüldüğü öğrenildi. Diğer üç ünitenin de birer yıl arayla devreye alınması planlandığı için tesisin tamamlanarak işler hale gelmesinin 5 yıldan fazla bir zaman alacağı ifade edildi.   7 BİN TÜRK ÇALIŞAN ŞANTİYEYE ALINMADI Akkuyu Nükleer Santrali için 2010 yılında Rusya ve Türkiye arasında imzalanan uluslararası sözleşmede genel yüklenicinin Türkiye ve Rusya tarafından ortak belirlenmesi kayıt altına alınmıştı. Buna karşın 26 Temmuz 2022 tarihinde Türk yüklenici IC İÇTAŞ’ın sözleşmesi feshedildi. Bu feshin Türkiye’nin enerji arz güvenliğini tehlikeye düşürecek süreci başlattığı da o dönem öne sürülmüştü. Edinilen bilgilere göre inşaatta kullanılan beton miktarındaki gerilemeyle birlikte; nükleer santral inşaatı konusunda eğitimli ve tecrübeli yaklaşık 7 bin Türk çalışanın şantiyeye girişi engellenmesi sonrasında sahadaki demir-çelik imalatları büyük oranda durdu, kurulan tüm sistem ve mühendislik organizasyonları devre dışı bırakıldı, projenin planlama uygulama ve mühendislik etkinlikleri askıya alındı. Bu gelişmelerle birlikte İÇTAŞ tarafından yapılan 1000’den fazla sözleşme ve bugüne kadar kurulan tedarik organizasyonları da atıl hale getirildi. TEK ŞİRKET İÇTAŞ Nükleer santralde kullanılan kritik malzeme üretiminin, nükleer güvenlik sınıfı teknik imalatı yapma lisanslarına sahip olan IC İÇTAŞ Endüstriyel tarafından yürütüldüğüne de dikkat çekildi. Nükleer Düzenleme Kurumu (NDK) onaylı nükleer kategoride üretim yapabilen Türkiye’deki tek şirket olan IC İÇTAŞ Endüstriyel’in de devre dışı bırakılmasının, nitelikli malzeme üretimine darbe vurduğu ve son dönemde yapılan inşaat işlerinin NDK standartlarına uyum sağlamadığı öne sürüldü. Önümüzdeki günlerde sürecin sonuçlarının belirlenmesi ile birlikte, NDK tarafından yapılacak incelemeler sonucunda, 26 Temmuz sonrasında yapılan işlerin yıktırılarak yeniden yaptırılmasının söz konusu olacağı ifade edildi. ÇOK GERİ KALINACAK Akkuyu Nükleer Santrali’nin temeli 14 Nisan 2015 tarihinde atıldı. Türkiye Atom Enerjisi Kurumu’nun (TAEK) verilerine göre dünyada nükleer santrallerin yapım süresi ilk betonun dökülmesinden sonra yaklaşık 6-7 yıl civarında bulunuyor. Bu kapsamda; Hindistan'daki Rajastan-5 ve 6 santrallerinin her ikisinin 7'şer yıl; Çin'deki Lingao-3 santralı 5 yıl, Japonya'daki Tomari-3 santrali 4,5 yılda inşa edildi. Akkuyu Nükleer Santrali’nde ise yavaşlayan inşaat nedeniyle bugün itibariyle yaklaşık 1-2 yıllık gecikme yaşanacağı tahmin ediliyor. Tesisin tümüyle tamamlanmasının da yaklaşık 5 yıllık zaman alacağı hesaplandığında yaklaşık 12 yıllık inşaat süresi ile Akkuyu Nükleer Santralinin, yapımı dünyanın en uzun süren nükleer santrallerinden birisi olacağı ifade ediliyor. ELEKTRİK İHTİYACININ YÜZDE 10’NU KARŞILAYACAK AMA… Türkiye’ye bugüne kadar tek kalemde yapılan en büyük yatırım olan Akkuyu Nükleer Santrali’nin 2023 yılında devreye alınacağı Putin ve Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından 2017 yılında açıklanmıştı. Her biri bin 200 megavat kapasiteli 4 reaktör, Türkiye’nin toplam elektrik ihtiyacının yaklaşık yüzde 10’unu tek başına karşılayacağı için tesisin devreye alınmasının Türkiye’nin hem sanayi üretimi hem de hane halkının elektrik ihtiyacı açısından hayati öneme sahip olduğu bildirilmişti ancak bugün gelinen noktada ciddi olarak geriye doğru gidiş gözleniyor. MUHALEFET HAKLI MI ÇIKTI? Muhalefet partileri ise hem garanti edilen enerji alım birim fiyatının hem de 50 yılı bulan işletme süresinin Türkiye’nin aleyhine olduğunu dile getirmişti. Tıkanan görüşmelerin aşılması için Türkiye’nin kısa süre önce Rusya’ya nükleer santral kapsamında liman hakkı tanıması da eleştirilmişti. Rus Rosatom şirketinin Akkuyu Nükleer Santrali konusunda çeşitli alternatiflere başvurmasına rağmen henüz İÇTAŞ ortaklığı seviyesine gelememesi de Rus şirketine geri adım attıracak gibi duruyor. Önümüzdeki günlerde Rosatom’un İÇTAŞ ile yeniden bir sözleşme yapma olasılığı olabilir mi? Bekleyip göreceğiz…